Budynek obecnego Ratusza powstał w wyniku przebudowy zespołu kościelno-klasztornego oo. Karmelitów, zniszczonego podczas pożaru w 1803 roku. Po pożarze zakonnicy przenieśli się do dawnego klasztoru karmelitanek bosych przy ulicy Świętoduskiej a zniszczone zabudowania odkupił Urząd Miejski z zamiarem ulokowania tu siedziby władz miejskich.

Obecny gmach Ratusza zaprojektował Aleksander Groffe, który był generalnym budowniczym Królestwa Polskiego. Budowlę wzniesiono w latach 1827-1828. Ratusz otrzymał klasycystyczną szatę z okazałym czterokolumnowym portykiem.

Podczas II wojny światowej budynek został częściowo zniszczony. Niezwykle bohatersko zapisał się w historii Lublina Jan Gilas, woźny lubelskiego magistratu, który podczas niemieckiego nalotu we wrześniu 1939 roku wyniósł z Ratusza bombę, która nie wybuchła, a następnie dostał zawału serca i zmarł przed budynkiem, wciąż trzymając niewybuch w objęciach. Jan Gilas jest patronem jednej z pobliskich ulic.

Ratusz odbudowano  w latach 1947-1952 zgodnie z wcześniejszym wyglądem.  

Nad drzwiami wejściowymi oraz na szczycie budynku można dostrzec wizerunek koziołka – herb miasta. Na ścianie budynku wiszą tabliczki z nazwami miast partnerskich Lublina.

Niewątpliwą atrakcją jest hejnał Lublina, który jest odgrywany przez hejnalistę miejskiego, codziennie w południe z balkonu Ratusza.